کتابخانه سیار، راهی خلاق برای ترویج آگاهی شهروندان
تاریخ انتشار: ۶ اسفند ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۸۲۴۲۶۲
کتابخانه سیار ایدهای برای گسترش علم و اطلاعات در سراسر جهان است که در راستای مقابله با فقدان دسترسی به کتاب و آموزش در نقاط محروم دنیا معرفی شد و با استقبال چشمگیری مواجه بود.
به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، کتابخانهها یکی از مهمترین فضاها برای هر شهری هستند که در بعضی نقاط جهان شکاف بزرگی در زمینه آنها وجود دارد، زیرا بهرغم وجود کتابخانههای عمومی در سراسر جهان، در بعضی نقاط کمیاب هستند و کودکان بهدلیل مواردی همچون مسافت نمیتوانند به اندازه کافی از فضاهای کتابخانههای عمومی بهره ببرند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
کتابخانه سیار وسیلهنقلیهای است که برای استفاده بهعنوان کتابخانه در نقاطی طراحی شده است که دسترسی به آن دشوار یا غیرممکن است. این کتابخانهها در طول تاریخ با نامهای واگن کتابخانه، واگن کتاب، کامیون کتاب، کتابخانه روی چرخ و خدمات خودکار کتاب نیز شناخته شدهاند، اما رسالت همه آنها یکی است و شامل انتقال کتابها به خوانندگان بالقوه و ارائه خدمات کتابخانهای به مردم در مکانهای دیگر (مانند مناطق دورافتاده) یا خاص (مانند ساکنان خانههای سالمندان) میشود تا دسترسی کتابخانههای سنتی را گسترش دهند. خدمات و کتابخانههای سیار (مانند دسترسی به اینترنت، کتابهای چاپی بزرگ و کتابهای صوتی) ممکن است بر اساس مکانها و جمعیتهای هدف خود سفارشیسازی شوند. این خدمات با استفاده از وسایل حملونقل مختلف از جمله دوچرخه، گاری، وسایلنقلیه موتوری، قطار، کشتیهای آبی و واگنها، همچنین حیواناتی مانند شتر، الاغ، فیل، اسب و قاطر ارائه میشوند.
تاریخچه کتابخانههای سیاربیش از ۱۰۰ سال است که کتابخانههای سیار به مناطق روستایی، شهری، حومهای و قبیلهای خدمت کردهاند و دسترسی به اطلاعات و منابع یادگیری مادامالعمر را برای همه طبقات اجتماعی و جوامع سراسر جهان فراهم کردهاند. این کتابخانهها تاریخچهای طولانی دارند که به دهه ۱۸۵۰ بازمیگردد؛ زمانی که مجموعهای از اسبهای حامل کتاب در انگلستان آغاز به کار کردند. یک گاری به نام کتابخانه پرامبولینگ در سال ۱۸۵۹ نیز یکی از اولین کتابخانههای سیار ثبت شدهای است که در خیابانهای وارینگتون انگلستان چرخید. این کتابخانهها در سال ۱۹۰۵ به ایالات متحده وارد و در مریلند ظاهر شد. ایده آن به یک کتابدار به نام مری لمیست تیتکامب نسبت داده شده است که معتقد بود واگنهای متحرک کتاب راهی برای دسترسی ساکنان روستایی به کتاب است و در کنار این امر مزایای زیادی همچون تقویت دوستیها را بهدنبال دارد.
با توجه به اینکه حدود ۵۰ درصد از شهرستان واشنگتن در مناطق دورافتاده خارج از هاگرستون زندگی میکردند، وی مصمم بود به کل شهر خدماترسانی کند و بهعنوان اولین طرح کتابخانههای سیار آمریکایی، واگنی را طراحی کرد که توسط دو اسب کشیده میشد و قفسههای بیرونی آن تقریباً ۲۰۰ کتاب را حمل میکرد. واشنگتن در سال ۱۹۱۲ میزبان اولین کتابخانههای سیار موتوری بود.
کتابخانههای سیار در دهههای ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به اوج خود رسید که ایالات متحده پذیرای حداقل دوهزار کتابخانه سیار بود. این تعداد تا سال ۲۰۱۵ به ۶۴۷ مورد کاهش داشت. با این حال بر اساس گزارش بررسی کتابخانههای عمومی در سال ۲۰۱۹ توسط مؤسسه خدمات موزه و کتابخانه، حدود ۶ درصد از کتابخانههای عمومی یک یا چند کتابخانه سیار را اداره میکردند که تعداد آنها به ۶۷۱ مورد میرسید.
برای چندین دهه نیز کنتاکی بهطور مداوم با بیشترین کتابخانههای سیار در جایگاه اول ایالتی قرار گرفته بود. در غرب کنتاکی، کتابدار ساندرا هنسی که رانندگی با کتابها را در سال ۱۹۹۵ آغاز کرد، کتابها را به مراکز نگهداری از کودکان، پیشدبستانیها و روستاها حمل میکرد. کتابخانههای سیار کتابخانه عمومی شهرستان گریوز همچنین به ساکنان روستایی اینترنت پرسرعت نیز ارائه میدهد. در سال ۲۰۱۷ هنسی تقریباً ۱۶۰۰ کتاب ماهانه تحویل میدهپاد که تقریباً یک چهارم کتابهای امانتگرفته شده کتابخانه شهرستان را تشکیل میدهد. علاوه بر پر کردن قفسهها با کتاب، بعضی از کتابخانههای سیار دیویدی، بازی، مجلات و موسیقی را نیز حمل میکردند.
کتابخانههای سیار دنیا را به روشهای مختلفی طی میکنند. برای مثال پروژه کتابخانه شتر از روستاهای پاکستان آغاز به کار کرد، بوکبیتن، کتابخانه شناور شهرستان استکهلم است که در سال ۱۹۵۳ تأسیس شد و تقریباً سههزار کتاب و چندین کتابدار را با کشتی به ۲۳ جزیره مختلف سوئد حمل میکند. یک معلم سابق مدرسه در لاگلوریا از سال ۱۹۹۷ با الاغ به حومه کلمبیا سفر میکند تا برای دانشآموزان سراسر کشور کتاب ببرد و با افزایش الاغها و قفسههای چوبی متصل به زینهای آنها تعداد کتابها را از ۷۰ به بیش از هفتهزار رسانده است. با این حال محبوبترین انواع کتابخانههای سیار اتوبوسهای کوچک، کامیونها و وانتها هستند.
کتابخانههای سیار در سراسر جهانکتابخانههای سیار در حالت کلی در حال تکامل هستند و در سراسر جهان با استقبال چشمگیری مواجه شدهاند. این محبوبیت را اتوبوسکتابخانهها در لاگوس، کانتینرکتابخانهها در هلند و الاغکتابخانهها در کلمبیا نشان میدهند که در حال گسترش دانش را در جوامع خود هستند.
کتابخانههای سیار سراسر جهان با سفر از مکانی به مکان دیگر قصد دارند مزایای مطالعه را برای کسانی که به کتاب دسترسی ندارند، به ارمغان بیاورند. این ایده از اوایل قرن نوزدهم وجود داشته است و بهرغم توسعه چشمگیر کتابهای الکترونیکی و دسترسی گسترده به اینترنت هنوز هم پابرجا هستند. آنها نهتنها با ارائه کتاب، بلکه با برگزاری کارگاهها و کلاسهای آموزشی یا صرفاً برقراری ارتباطات انسانی برای افرادی که در مناطق دورافتاده زندگی میکنند، با نیازهای جوامع خود سازگار میشوند.
نیجریهساختن بزرگترین کتابخانه سیار آفریقا رؤیای بزرگ و دستنیافتنی بود که یک روانشناس آموزشی و کارآفرین اجتماعی در سال ۲۰۰۴ مطرح کرد و در قالب چهار اتوبوس در نیجریه راهاندازی شد که تاکنون سههزار کودک از خدمات آن استفاده کردهاند. کتابخانه سیار آیرید اولین کتابخانه سیار آفریقا است و با واکنش مثبت و بازخورد بالای والدین و کودکان مواجه شده است. هرچند اصرار شوراهای محلی به پرداخت هزینه برای فعالیت موجب تأخیر در خدماترسانی آن شد، در حال حاضر هر کودکی که از آن بازدید میکند، میتواند از میان حدود ۱۳ هزار کتاب انتخاب و همراه با آن یک کیف کتابخانه و یک دفتر دریافت کند که در آن نظر خود را درباره کتابی بنویسد که به امانت گرفته است.
تیم ۱۲ نفره آیرید همچنین میزبان کارگاههایی برای آموزش کودکان در مورد موضوعاتی مانند توسعه پایدار با استفاده از آهنگ، نمایش و هنر است و قصد دارند برای افزایش ناوگان خود به ۱۴ اتوبوس ظرف پنج سال آینده درخواست کمکهای مالی بدهند که آنها را قادر میسازد فعالیت خود را به سراسر نیجریه گسترش دهند.
کلمبیاالاغکتابخانه بیبلیوبارو یک کتابخانه سیار است که تحت هدایت یک معلم حرفهای توسط دو الاغ در شمال کلمبیا میچرخد و در ابتدا با تمسخر و استهزاء ساکنان مواجه بود. این کتابخانه بیش از دو دهه پیش توسط این معلم آغاز به کار کرد که میخواست دسترسی دانشآموزانش به کتابها را بهبود بخشد، زیرا متوجه شد بسیاری از آنها آنطور که باید در مدرسه پیشرفت نمیکنند. وی در بازدید از خانههای هر یک از آنها متوجه شد که با کمبود کتاب مواجه هستند و تصمیم گرفت هر روز با کتاب به آنها سر بزند. وی فعالیت خود را از استان کوهستانی ماگدالنا آغاز کرد که دسترسی به آن با ماشین دشوار بود، بنابراین از الاغها بهره گرفت که هر یک کیسههای مخصوص حمل کتاب را روی زین خود داشتند و به این ترتیب هر الاغ تا ۱۵۰ کتاب را حمل میکرد. این کتابخانه سیار هماکنون توسعه پیدا کرده و با ۲۰ کارمند، یک کتابخانه ثابت در لاگلوریا و یک برنامه دیجیتال به فعالیت ادامه میدهد. از آنجا که جمعیت روستایی در دسترسی به فناوری مشکل دارند، این مجموعه لپتاپهایی را با مودم همراه به مناطق روستایی میبرد تا کودکان با اینترنت آشنا شوند.
بهبود زیرساختها و سرمایهگذاری دولت در گسترش کتابخانهها طی ۲۰ سال گذشته دسترسی به کتاب و آموزش را برای کسانی که در مسیر حرکت این کتابخانه قرار دارند بهبود بخشیده است.
پروژه الاغکتابخانه اکنون از یک سازمان غیردولتی منطقهای بودجه دریافت و یک برنامه یادگیری مادامالعمر را با کتابخانه ملی کلمبیا اجرا میکند.
سوریهکودکان در مناطق روستایی استانهای ادلب و حلب سوریه در جولای سال گذشته با منظرهای غیرعادی روبهرو شدند که شامل یک ون پر از کتاب میشد. این کتابخانه سیار با بازدید از مدارس، مساجد و سایر مکانهای عمومی، پروژهای به راه انداخت که هدف آن تشویق آموزش کودکان از طریق مطالعه در مناطقی بود که بسیاری از مدارس به دلیل جنگ جاری کشور مجبور به تعطیلی شدهاند، چراکه خواندن کتاب حس باز بودن را القا و به جوانان کمک میکند راه خود را به سوی آینده بیابند. جوانان با دسترسی به کتابها به نکات جالب یا موارد مورد علاقه خود پی میبرند و به بهبود آینده کمک میکنند.
تیم هفت نفره کتابخانه سیار سوریه تاکنون که بهعنوان بخشی از سازمان غیردولتی توسعه پایدار سوریه توانسته است با قفسههای پر از کتابهای کودکان به تعداد دو هزار جلد و روشنایی اصلاحشده به حدود چهارهزار کودک سوری دسترسی پیدا کند.
هلندبیبباس که برای کودکان بین چهار تا ۱۲ سال در منطقه زانستریک هلند طراحی شده، یک کتابخانه سیار منحصربهفرد مناسب برای محیط خود است. طراحی این اتوبوس بر اساس یک کانتینر حملونقل ۱۲ متری استاندارد صورت گرفته که گسترش پیدا میکند تا «اتاق گنج» را نمایان سازد که کتابها را در خود جای میدهد و کانتینر را به مکانی با کف شیشهای برای مطالعه و بازی با رایانهها تبدیل میکند. اتوبوس پس از توسعه میتواند یک کلاس کامل از کودکان را در خود جای دهد.
طراحی خاص و هوشمندانه این اتوبوس با هدف مناسبسازی برای تردد در خیابانهای باریک هلند انجام گرفته است و خدمات آن در مجموع هر سال به حدود ۱۰ هزار دانشآموز در هلند ارائه میشود این کتابخانه به صورت ماهانه به هر نقطه از منطقه سر میزند تا پسران و دخترانی که در مدارس ابتدایی منطقه تحصیل میکنند به مجموعه گستردهای از کتابهای رایگان دسترسی داشته باشند.
آرژانتینسلاحهای آموزش جمعی عنوان کتابخانه سیار بوئنوس آیرس با این مفهوم فوقالعاده هوشمندانه است که کتابها به تبدیل تخریب به چیزی کاملاً متضاد آن کمک میکنند. طرح هنری این کتابخانه آن را به یکی از بزرگترین سوژههای اینترنتی تبدیل کرده است. بسیاری از کاربران وب نمیدانند که این ماشین جالب که سوژه عکاسان بسیار است، در خیابانهای بوئنوس آیرس آرژانتین کتابهای رایگان توزیع میکند. منابع تأمین این کتابخانه، کتابهای اهدایی خصوصی است و کتابها به هر شخص علاقمندی تقدیم میشود که برای دریافت به فوقالعادهترین راننده تانک جهان نزدیک میشود.
آلمانلوگوس هوپ بزرگترین کتابخانه شناور در جهان و متعلق به یک سازمان خیریه مستقر در آلمان با هدف ارائه کتابهای خوب برای همه است. این کشتی در سراسر جهان سفر، ادبیات خوب را تبلیغ و برای امور خیریه پول جمعآوری میکند. روی عرشه آن میتوان از نمایشگاه کتاب بازدید کرد که بیش از هفتهزار جلد کتاب از آموزش گرفته تا فناوری، تاریخ، فلسفه، هنر و داستان را به نمایش میگذارد.
این کشتی به اندازهای بزرگ است که در هر زمان میتواند تا هزار بازدیدکننده را در خود جای دهد و تقریباً ۵۰۰ خدمه و مهمان را در در ۲۰۰ کابین خود اسکان میدهد. لوگوس هوپ تاکنون در ۷۵ بندر از ۴۷ کشور و منطقه لنگر انداخته است، بیش از ۳.۶ میلیون مهمان از آن بازدید کرد و بیش از چهار میلیون کتاب به فروش رسانده است.
جمهوری چکیک واگن تراموای قدیمی در برنوی جمهوری چک به یک کتابخانه سیار رنگی پویا تبدیل شده است. این ترامواکتابخانه هر روز در یک مسیر ۷۰ کیلومتری حرکت میکند و نه تنها در مورد خدمات کتابخانه، بلکه مهمتر از همه در مورد مزایای خواندن دیجیتالی آموزش میدهد. بازدیدکنندگان میتوانند کدهای QR را با تلفن همراه خود اسکن کنند تا به وبسایت کتابخانه دسترسی پیدا کنند، به جستوجو در فهرست بپردازند و نمونههای رایگان کتابهای الکترونیکی انتخابی خود را دانلود کنند. این پروژه ابتکاری در دوازدهمین جایزه بینالمللی بازاریابی ایفلا در سال ۲۰۱۴ رتبه اول را کسب کرد.
کد خبر 730821منبع: ایمنا
کلیدواژه: اخبار جهان کشورهای جهان شهرهای جهان اقدامات شهرهای جهان کتابخانه های سیار کتابخانه کتابخانه سیار راه اندازی کتابخانه سیار کتابخانه عمومی کتابخانه های عمومی كتاب و كتاب خوانی ترویج کتاب و کتابخوانی فرهنگ کتابخوانی توسعه فرهنگ کتابخوانی کتابخوانی راه های ترویج کتابخوانی ترویج کتابخوانی شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق کتابخانه های سیار کتابخانه های عمومی کتابخانه ها کتابخانه سیار سراسر جهان یک کتابخانه کتاب ها کتاب ها قفسه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۸۲۴۲۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دبیرکل کتابخانهها: مردم ایران کتابنخوان نیستند + فیلم
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی گفت: مردم ایران اساساً کتابنخوان نیستند و اهل مراجعه به کتاب هستند اما باید برای دسترسی مردم به کتاب تلاش بیشتری شود چراکه هزینههای کتاب افزایش یافته و این در کتابخوانی اثرگذار است. - اخبار استانها -
مهدی رمضانی در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در سنندج در پاسخ به این سؤال که موضوع نوسازی و بازسازی کتابخانهها در چه شرایطی است (در مصاحبهای گفته بودید که با پول یک کیلومتر اتوبانسازی میتوان کلی تحول در کتابخانهها ایجاد کرد) الان چه مرحلهای است؟ اظهار داشت: آن قیاسم به مزاح بود! اما میزان اعتباری که در حوزه صنعتی، تجاری، زیرساخت، وزارت نیرو و وزارت راه و شهرسازی هزینه میشود، اعداد قابل توجهی است کما اینکه در آن حوزهها هم اقتضائات هم به همان میزان است.
وی گفت: اگر حوزه فرهنگ از لحاظ بودجهای تقویت شود، اثرگذاری و پیشرفت مسائلش بیشتر از تصور خواهد بود. بناها و ابنیههای فرهنگی زیادی در این دولت به همت دولتمردان تکمیل شد اما بازطراحی و بازسازی کتابخانهها و مراکز فرهنگی نیز ضروری است.
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور، با اشاره به اینکه در دور سفر دوم سفرهای استانی رئیسجمهور اختصاص اعتبار به بازسازی کتابخانهها و مراکز فرهنگی استانها از جمله کردستان لحاظ شده است، تصریح کرد: بازسازی و بازطراحی کتابخانهها متناسب با نیاز و اقتضائات روز یکی از برنامههای اولویتدار این نهاد بوده و هماکنون چندین پروژه مختلف در این حوزه در دست اقدام است.
وی بر ضرورت توجه به حوزه فرهنگ و کتابخانهها تأکید کرد و افزود: کالبد و ساختمان ابزار بهرهبرداری است، هدف نیست، محتوا و برنامه کتابخانه مهم است و این مراکز با حضور اعضا و کتابدار تجلی پیدا میکند، هر کدام که نقص داشته باشد، فرایند به صورت کامل شکل نمیگیرد.
اختصاص 70 میلیارد تومان به نوسازی کتابخانههای کشور
رمضانی در پاسخ به این سؤال که آیا مبلغی برای نوسازی کتابخانههای کشور اختصاص یافته است، اذعان داشت: در استانهای مختلف از محل سفر استانی رئیسجمهور، اعتباراتی اختصاص یافته اما اکنون عدد مشخصی ندارم.
وی با بیان اینکه بودجه این نهاد محدود است، اظهار کرد: در بخش تملک 70 میلیارد تومان به نوسازی کتابخانههای کشور اختصاص دادیم البته نسبت به گستره این حوزه در کشور بسیار قابل توجه نیست اما مصوبات سفرهای استانی محسوس و تغییر خود را نشان خواهد داد.
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور، در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار تسنیم که ایران با استانداردهای کتابخانههای عمومی بینالمللی چقدر فاصله دارد بخصوص در مقایسه با کتابخانههای کشورهای همسایه یا در منطقه؟ خاطرنشان کرد: وضعیت ایران در این حوزه بسیار خوب است و بارها این را تکرار کردهام، به اذعان فعالان بینالملل و مهمانان خارجی حوزه کتابخوانی و آمار و ارقام از حیث شبکهای کتابخانهای وضعیت مناسبی داریم اما باید بازطراحی و اصلاح فرایندها و بهینهسازی داشته باشیم و توسعه هدفمند باشد.
وی عنوان کرد: جزو محدود دستگاههای فرهنگی کشور هستیم که به سمت آمایش سرزمینی پیش رفتهایم و معتقدیم هر گونه توسعهای باید حول محور این مهم باشد. توسعه باید هدفمند باشد تا منجر به بهرهبرداری شود.
عدد دقیقی از سرانه مطالعه در کشور نداریم!
دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور، همچنین در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم که سرانه مطالعه در کشور چقدر است؟ اظهار کرد: عدد دقیقی از سرانه مطالعه نداریم! اما معتقدیم که گزارهها بیانگر آن بوده که مردم ایران اساساً کتابنخوان نیستند و اهل مراجعه به کتاب هستند اما باید برای دسترسی مردم به کتاب تلاش بیشتری شود چراکه هزینههای کتاب افزایش یافته و این در کتابخوانی اثرگذار است.
وی ابراز داشت: فراهم کردن دسترسی مردم به کتاب جزو تأکیدات دولت و شخص رئیسجمهور بوده که جزو برنامههای اولویتدار قرار گرفته و باید فضاهای کلونی و محل تجمع کودکان و نوجوانان به سمت کتاب سوق داده شود. پیمایشی راجب عادت خواندن ایرانیان انجام دادهایم و تلاشمان این است که نتایج آن به نمایشگاه کتاب امسال برسد.
پیگیری مطالبه روستاهای فاقد کتابخانه در کردستان
رمضانی در پاسخ به سؤال پایانی خبرنگار تسنیم که با توجه به اینکه علاوه بر شهرهای استان، بسیاری از روستاهای کردستان فاقد کتابخانه هستند، فضا وجود دارد اما تجهیزات و کتاب نیست، چه برنامهای برای جبران این ضعف دارید؟ گفت: بر اساس آمایش سرزمینی در روستاهای بالای 2500 نفر جمعیت سکنه امکان ایجاد کتابخانه وجود دارد و روستاهای با جمعیت کمتر را باید از طریق کتابخانههای سیار پوشش داد.
در ادامه گفتوگوی خبرنگار تسنیم با دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی کشور را به صورت ویدئویی ببینید:
.
انتهای پیام/481/